สภาพทั่วไป

            พื้นที่เทศบาลเมืองวารินชำราบ มีลักษณะทั้งที่เป็นชุมชนย่านธุรกิจ ชุมชนเมืองย่านอยู่อาศัย ชุมชนเขตเมืองกึ่งชนบท ชุมชนน้ำท่วงถึง ชุมชนแออัด และชุมชนหมู่บ้านจัดสรร ซึ่งการแบ่งลักษณะและเขตชุมชนนั้นได้กำหนดแบ่งตามลักษณะพื้นที่ประวัติความเป็นมาและความสัมพันธ์ในชุมชนของประชาชนโดยแบ่งออกเป็น 28 ชุมชน มีคณะกรรมการชุมชนทำหน้าที่บริหารกิจการของชุมชน มีกลุ่มออมทรัพย์ องค์กรทุนชุมชน อาสาสมัคร ผู้นำชุมชนด้านต่างๆ ซึ่งเทศบาลเมืองวารินชำราบได้ให้การสนับสนุนบทบาทในการดูแลชุมชนของตนเองตามความต้องการของชุมชน ซึ่งถือว่าเป็นการกระจายอำนาจให้ชุมชนได้มีส่วนรับผิดชอบตนเอง 

    
 
สภาพสังคม
 1. ชุมชนย่านธุรกิจ มีลักษณะเป็นชุมชนย่านใจกลางเมืองเป็นที่ตั้งอาคารร้านค้า ตลาด สถานประกอบการธุรกิจ ธนาคารสถาบันการเงิน สถานบริการ คนในชุมชนส่วนใหญ่มีฐานะทางเศรษฐกิจดี สาธารณูปโภค สาธารณูปการ มีครบถ้วนความสัมพันธ์ของคนในชุมชนมีลักษณะหลวมๆ และจะมีกิจกรรมร่วมรับผิดชอบต่อชุมชนเป็นครั้งคราว ชุมชนลักษณะนี้มี 1 ชุมชน คือ ชุมชนห้าแยก

2. ชุมชนเขตเมือง เป็นชุมชนที่พักอาศัยผสมผสานกับอาคารร้านค้าและสถานบริการ เป็นชุมชนที่มีฐานะดีและค่อนข้างดี สาธารณูปโภคและสาธารณูปการทั่วถึง ความสัมพันธ์ของคนในชุมชนมีความใกล้ชิด และมีส่วนร่วมในการรับผิดชอบของตนเองมากขึ้น ชุมชนลักษณะนี้ ได้แก่ ชุมชนแสนสำราญ ชุมชนสุขสำราญ ชุมชนต้นแต้ ชุมชนบูรณะ ชุมชนหนองตาโผ่น ชุมชนแหลมทอง ชุมชนวัดวารินทราราม ชุมชนวัดผาสุการาม

3. ชุมชนเขตเมืองกึ่งชนบท มีลักษณะเป็นชุมชนที่มีความเป็นชนบท มีพื้นที่เกษตรกรรม สาธารณูปโภค สาธารณูปการในเขตชุมชนมีความทั่วถึง ความสัมพันธ์ของคนในชุมชนมีความแน่นแฟ้นผูกพันกับชุมชน และส่วนมากจะรู้จักคุ้นเคยกันดี มีส่วนร่วมในการดูแลรับผิดชอบชุมชนตนเอง และมีกิจกรรมร่วมในชุมชนบ่อยครั้งชุมชนลักษณะนี้ได้แก่ ชุมชนหนองกอก ชุมชนหนองบก ชุมชนกุดเป่งหมู่ที่ 6 และชุมชนกุดเป่งหมู่ที่ 16

4. ชุมชนแออัด มีลักษณะเป็นชุมชนหนาแน่น มีความหลากหลายในวิถีชีวิตของชาวชุมชน จึงทำให้ความสัมพันธ์ของคนในชุมชนมีความซับซ้อนมากขึ้น การมีส่วนร่วมในการรับผิดชอบดูแลชุมชนจะมีตามประเด็นปัญหาร่วมและปัญหาต่างชุมชน ชุมชนลักษณะนี้ได้แก ชุมชนลับแล ชุมชนอยู่เย็น ชุมชนชลประทาน และชุมชนคำน้ำแซบ

5. ชุมชนลุ่มน้ำ จะมีลักษณะตั้งอยู่ในที่ลุ่ม น้ำท่วมถึงในฤดูน้ำหลากริมฝั่งแม่น้ำมูล ลำน้ำสาขา ซึ่งชุมชนเหล่านี้จะประสบปัญหาน้ำท่วมในฤดูฝนและปัญหาภัยแล้งในฤดูแล้ง บางชุมชนมีลักษณะแออัด บางชุมชนมีลักษณะชนบท การยังชีพยังคงพึ่งพาวิถีธรรมชาติ สังคมมีการเกื้อกูลกัน ชุมชนลักษณะนี้ได้แก่ ชุมชนดอนงิ้ว ชุมชนคูยาง ชุมชนหาดสวนสุข ชุมชนหาดสวนสุข 1 ชุมชนดีงาม ชุมชนเกตุแก้ว ชุมชนหาดสวนยา ชุมชนท่าก่อไผ่ ชุมชนท่าบ้งมั่ง ชุมชนกุดปลาขาว

6. ชุมชนหมู่บ้านจัดสรร มีลักษณะเป็นชุมชนใหม่โดยโครงการหมู่บ้านจัดสรร มีการย้ายเข้ามาอยู่ของคนหลากหลายอาชีพ ส่วนมากจะมีฐานะปานกลางไปถึงฐานะดี เป็นชุมชนที่กำลังสร้างสังคมใหม่ ชาวชุมชนเริ่มต้นที่จะมีกิจกรรมการมีส่วนร่วมในการรับผิดชอบในสังคม ชุมชนลักษณะนี้ได้แก่ ชุมชนบ้านสวนวาริน